GÖZ TEMBELLİĞİ (AMBLİYOPİ)

Göz Tembelliği Nedir? 
Gözün kendisinde yapısal bir problem olmamasına rağmen hastanın net görememesidir. Az göremenin nedeni beyindeki görme sinirlerinin iyi gelişmemiş olmasıdır.

Göz Tembelliği Nasıl Oluşur?
Bebekler doğduğunda çok az görür. Görme sinirleri geliştiğinde net görmeye başlar. Görme sinirlerinin gelişimi 6 yaşına kadar devam eder. Görme sinirlerinin geliştiği dönemde, görmeyi azaltan olumsuz bir durum olursa bu sinirler gelişmez ve görme düşük kalır. 

Göz Tembelliği Nedenleri Nelerdir?
Çocukluk döneminde görmeyi olumsuz etkileyen birçok hastalık tembelliğe neden olabilir. En önemli tembellik nedeni ise şaşılık ve göz bozukluklarıdır.

 • Şaşılık (Kayma): Bir gözde kayma varsa çocuk devamlı kaymayan gözünü kullanır. Kayan gözden beyine giden sinirler gelişemez ve o göz tembel kalır. Eğer iki gözde de kayma varsa çocuk bazı zamanlar sağ, bazı zamanlar sol gözünü kullanır. Dolayısıyla tembellik ihtimali daha düşüktür.

 • Göz Bozuklukları (Gözde Numara Olması): Çocuğun iki gözü arasında ciddi numara farkı varsa derecesi yüksek olan gözden beyine giden sinirler gelişmez ve o göz tembel kalır. Eğer iki gözde de yüksek numaralı bozukluk varsa bu defa iki gözde tembel kalır. Hipermetropun tembellik yapıcı etkisi daha fazladır.

 • Bunun dışında doğuştan gelen katarakt, kapak düşüklüğü, göz tansiyonu gibi nedenlerde tembellik yapabilir.   

Göz Tembelliğinin Belirtisi Nedir?
Göz tembelliğinin çoğunlukla belirtisi yoktur. Çünkü tembellik çocuklukta gelişir ve çocuklar az gördüğünün farkında değildirler. Şaşılığa bağlı tembelliklerde aileler çocuklarını şaşılık için getirmekte, tembelliği muayeneden sonra öğrenmektedir. Ama göz bozukluğuna bağlı tembellik rutin muayene yapılmazsa çok geç anlaşılmaktadır. Bu nedenle aileler çocuklarında hiçbir sorun olmasa bile rutin göz muayenesini (3 ay, 1 yaş, 3 yaş, 6 yaş muayeneleri) ihmal etmemelidir.

Göz Tembelliği Nasıl Tedavi Edilir?
Göz tembelliğinin tedavisi 9 yaşına kadar tamamlanmalıdır. İleri yaşlarda görme sinirlerindeki gelişim tamamlandığından tedaviden fayda görme olasılığı düşüktür.

Tedavide öncelikle göz bozukluğu varsa uygun gözlük verilir. Gözlüğe uyum sağlanması ve gözlüğün tembelliği düzeltici etkisinin görülmesi için 1-2 ay beklenir. Ardından tembelliğin asıl tedavisi olan kapama tedavisine geçilir. Bu tedavide amaç iyi gören gözü kapatıp kötü gören gözün çalıştırılmasıdır. Kapama tedavisi çocuk ve aile için zor bir süreçtir, sabır ister. Çocuk başlangıçta kapama yapılmasını istemeyecektir. Aileler bıkmadan, ısrarla kapama tedavisine devam etmelidir. Çünkü alternatifi yoktur. Kapama süresi çocuğun yaşına ve tembelliğin seviyesine göre belirlenir. Belirlenen süre gün içine paylaştırılabilir. Örneğin 3 saat kapama verildi ise sabah 1,5 saat, öğleden sonra 1,5 saat yapılabilir. Önemli olan kapama süresince çocuğun kitap okuma, resim yapma, boyama yapma, telefonda oyun oynama gibi yakın mesafede, dikkat gerektiren çalışma yapmasıdır. Kapama sırasında çocuğun televizyon izlemesinin, evde gezinmesinin faydası yoktur.

Bunun dışında "Neurovision" gibi bazı bilgisayar programları da tembellik tedavisinde kullanılmaktadır. Ancak bu tedaviler kapama kadar etkili değildirler. 

Lazer ya da Ameliyatla Tembellik Tedavisi Var mı?
Göz tembelliğinin 9-10 yaşından sonra tedavisi çok zordur. Lazer ya da ameliyat gibi bir yöntemle tembelliği tedavi etmek mümkün değildir.